بررسی رابطه فرهنگ وتوسعه سیاسی با تحلیلی بر چگونگی تحولات سیاسی جامعه حجاز در عصر پیامبر اکرم(ص)

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار و عضو هئیت علمی جامعه المصطفی العالمیه (مجتمع آموزش عالی تاریخ، سیره و تمدن اسلامی) قم

2 دانشجوی دکترای تاریخ اسلام و پژوهشگر همکار جامعه المصطفی(ص) العالمیه

3 استاد یار جامعة المصطفی(ص)العالمیة

چکیده

توسعه سیاسی به یک معنا فرآیندی است که در آن برای دولت‌سازی،کارآمدی نظام سیاسی، ایجاد امنیت پایدار، برقراری عدالت اجتماعی، بردباری در برابر مخالفان، حاکمیت قانون وگسترش امکانات آموزشی تلاش می‌شود؛ این امور رابطه مستقیم با فرهنگ به عنوان هویت‌دهنده انسان در زندگی اجتماعی دارد. رابطه فرهنگ با سیاست آن‌چنان عمیق است که هرگونه تحول بنیادین در امور سیاسیِ در یک جامعه، وابسته به فرهنگ مردمان آن دیار است.
بهترین نمونه برای نشان دادن نقش فرهنگ در توسعه سیاسی شیوه پیامبر خاتم(ص) درنهضت مقدس اسلامی است؛ پیامبر خاتم(ص) برای اصلاح وضعیت سیاسی حجاز، مهم‌ترین و اولین کاری که انجام داد این بود که باورها و ارزش‌های آن جامعه را اصلاح کرد و از این راه، توانست گروهی متحد، هم‌فکر و همگرا ایجاد کند و زمینه تأسیس دولت را فراهم نماید. و با توزیع عادلانه قدرت و ثروت، شایسته‌سالاری، اصول‌گرایی و قانون‌مداری، دیپلماسی فعّال و توجه به نیازهای مادّی و معنوی، تحول گسترده‌ای را در حجاز ایجاد کند.  
 در این مقاله، رابطه فرهنگ وتوسعه سیاسی با بررسی چگونگی توسعه سیاسی در عصر پیامبر اکرم(ص) و نقش باورها و ارزش‌های دینی در آن، با استناد به منابع و متون کهن و روش تحلیلی توصیفی مورد بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Relationship between Culture and Political Development with an Analysis of the Political Developments of Hejaz Society in the Age of the Holy Prophet (PBUH)

نویسندگان [English]

  • Hosein Abdolmohammadi 1
  • Muhammad Ali Tawhidi 2
  • Seyyed Ali Ghazanfari 3
1 Associate Professor and Member of the Faculty of the Mustafa International Society (Higher Education Complex of Islamic History, Tradition and Civilization) Qom
2 PhD student of Islamic history and associate researcher of Jamia Al-Mustafi (pbuh) Al-Alamiya
3 Professor Yar Al-Mustafa (PBUH) International University
چکیده [English]

Political development means a process in which efforts are made for state-building, the efficiency of the political system, the establishment of lasting security, the establishment of social justice, tolerance for the opposition, the rule of law and the expansion of educational facilities. These matters are directly related to culture as the identifier of man in social life. The relationship between culture and politics is so deep that any fundamental change in the political affairs of a society depends on the culture of the people in that country. The best example to show the role of culture in the political development, is the method of the last Prophet. The most important and the first thing that the last Prophet (PBUH) did to reform the political situation of the Hejaz, was to reform the beliefs and values of that society, and in this way, he could create a united, like-minded and convergent group and provide the ground to establish a government. The Prophet also created a wide-ranging transformation in the Hijaz by the equitable distribution of power and wealth, meritocracy, fundamentalism and the rule of law, active diplomacy and attention to material and spiritual needs. In this article, it has been studied the relationship between culture and political development with the study of political development in the era of the Holy Prophet (PBUH) and the role of religious beliefs and values in it, with reference to ancient sources and texts and descriptive analytical method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political Development
  • Culture
  • Prophet Mohammad (PBUH)
  • Hejaz

This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 http://creativecommons.org/licenses/by/4.0

مراجع

  1. قرآن کریم

    نهج البلاغه

    1. ابن اثیر جزری، علی بن ابی الکرم، الکامل فی التاریخ، بیروت: دار صادر، 1965 م.
    2. ابن حیون مغربی، نعمان بن محمد، دعائم الاسلام، چاپ دوم، قم: مؤسسه آل البیت، 1385.
    3. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، بیروت: دار الکتب العلمیه، 1410ق.
    4. ابن سیدالناس، ابو الفتح محمد، عیون الاثر، بیروت: دارالقلم، 1414ق.
    5. ابن کثیر دمشقی، ابوالفداء اسماعیل بن عمر، البدایه والنهایه، بیروت: دارالفکر، 1407ق.
    6. ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1994م.
    7. احمدی میانجی، علی، مکاتیب الرسول، قم: دار الحدیث، 1419ق.
    8. افروغ، عماد، چشم انداز نظری به تحلیل طبقاتی و توسعه، تهران: مؤسسه فرهنگ و دانش، 1379.
    9. باقری، علی، نقش فرهنگ در دین و دولت مسلمانان، تهران: مرکز نشر بین الملل، 1384.
    10. بشیریه، حسین، آموزش دانش سیاسی، چاپ هفتم، تهران: نشر نگاه معاصر، 1386.
    11. بنیانیان، حسن، فرهنگ و توسعه (خط مشی گذاری برای تقویت فرهنگ و توسعه در ایران)، تهران: امیر کبیر، 1386.
    12. پای، لوسین، فرهنگ سیاسی و توسعه سیاسی، ترجمه مجید محمدی، مجله نامه فرهنگ، شماره های 5 و 6، پایز و زمستان 1370، ص 37-47.
    13. پهلوان، چنگیز، فرهنگ شناسی، چاپ سوم، تهران: نشر قطره، 1390.
    14. حلبی شافعی، ابوالفرج، السیره الحلبیه، چاپ دوم، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1427ق.
    15. رفیع‌پور، فرامرز، آناتومی جامعه، چاپ اول، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1379.
    16. زکریایی، محمد علی، فلسفه و جامعه شناسی سیاسی، تهران: نشر الهام، 1373.
    17. سالم، عبدالعزیز، تاریخ عرب قبل از اسلام، ترجمه باقر صدری نیا، (چاپ دوم) تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1380.
    18. سمهودی، نورالدین علی بن احمد، وفاءالوفاء باخبار دارالمصطفی، بیروت: دارالکتب العلمیه، 2006م.
    19. سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی، 1404ق.
    20. صالح، صبحی، علوم الحدیث و مصطلحه، دمشق: دانشگاه دمشق، 1407ق.
    21. طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، چاپ دوم، بیروت: دار احیاءالتراث، 1967م.
    22. طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی، بی‎تا.
    23. عالم، عبدالرحمن، بنیادهای علم سیاست، چاپ دهم، تهران: نشر نی، 1382.
    24. عبدالرزاق، علی، اسلام و مبانی قدرت، ترجمه امیر رضایی، تهران: قصیده سرا، 1382.
    25. علی، جواد، المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، بیروت: دارالعلم للملایین، بی‎تا.
    26. غراوی، محمد، سازمان حکومتی در صدر اسلام، ترجمه؛ سید حسین اسلامی، فصلنامه حکومت اسلامی، سال دوم، شماره چهارم.
    27. قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لاحکام القرآن، تهران: انتشارات ناصر خسرو، 1364.
    28. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر قمی، چاپ چهارم، قم: دارالکتاب، 1367.
    29. قوام، عبدالعلی، روابط بین الملل، نظریه‌ها و رویکردها، تهران: نشر سمت، 1384.
    30. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، چاپ چهارم، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1407ق.
    31. لوبون، گوستاو، تاریخ تمدن اسلام و عرب، ترجمه سید هاشم حسینی، تهران: کتابفروشی اسلامیه، بی‎تا.
    32. لینکلیتر، اندرو، مارکسیسم، ترجمه علیرضا طیب، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی، 1286.
    33. متقی هندی، علی بن حسام الدین، کنز العمال، بیروت: مؤسسه الرساله، 1979م.
    34. مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران: انتشارات صدرا، بی‎تا.
    35. مقریزی، تق الدین احمد بن علی، إمتاع الأسماع، بیروت؛ دارالکتب العلمیه، 1999م.
    36. مورگنتا، هانس جی. سیاست میان ملت ها، ترجمه؛ حمیرا مشیر زاده، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی، 1379.
    37. واقدی، محمد بن عمر، المغازی، چاپ سوم، بیروت: انتشارات اعلمی، 1409ق.
    38. وبر، ماکس، دانشمند و سیاستمدار، ترجمه احمد نقیب زاده، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1376.
    39. همدانی، رفیع الدین اسحاق بن محمد، سیرت رسول الله، تهران: نشر مرکز، 1373.
    40. هیوود، آندرو،کلیدواژه ها در سیاست و حقوق عمومی، ترجمه اردشیر امیر ارجمند و سید باسم موالی زاده، چاپ دوم، تهران: امیر کبیر، 1389.
    41. یعقوبیان، حسن ،مقاله نسبت دین و فرهنگ از منظر استاد مرتضی مطهری معرفت،سال ششم شماره چهارم پائیز 94
    42. محمد بهرامی، مقاله نسبت دین و فرهنگ ازنگاه قرآن، فصلنامه پژوهش های قرآنی، 1387
    43. 41. Almond, Gabriel & Sidney Vebra, the civil culture revisited (boston: Littl Brown, 1980).
    44. 42. Gabriel Almond & Sidney Vebra, The Civil Culture Revisited, p. 58.
    45. 43. Webster’s New Dictionary (Unabridged) (Cleveland: Simon & Schuster, 1993) p. 498.- [1]
    46. 44. UNESCO, Gaols of Development, (Paris UNESCO Publication, 1988) p. 43.
نشریه سخن تاریخ
دوره 15، شماره 33 - شماره پیاپی 33
دوره و شماره: دوره 15، شماره 33،بهار 1400
فروردین 1400
صفحه 24-46

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار