بازکاوی نقش قبائل قریش در جهت کسب قدرت با تاکید بر جریانات فتح مکه تا سقیفه

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری تاریخ اهل بیت(ع) ، مجتمع تاریخ سیره و تمدن اسلامی، جامعه المصطفی(ص) ، افغانستان

چکیده

قبایل قریش پس از فتح مکه و شکست در مقابل پیامبر(ص) به منظور بازیابی دوباره قدرت به تغییر رویکرد سیاسی دست زدند. این تغییر و تحول در نحوه عملکرد آنان در درون جامعه اسلامی بخصوص در بازه زمانی فتح مکه تا جریان سقیفه قابل بحث و بررسی است. این نوشتار عهده‌دار بررسی شرایط سیاسی قریش و اتفاقاتی است که در این برهه از تاریخ روی داده است. به رغم این‌که بحث از وقایع پس از رحلت پیامبر(ص) متاثر از پیش‌زمینه‌های فراوانی است که حتی شامل دوران پیش از بعثت نیز می‌باشد، این برهه از تاریخ که قریش به همراهی و تسلیم در مقابل پیامبر(ص) وادار شد، در تاریخ اسلام نقطه عطفی است که اتفاقات آن در سرنوشت امت اسلامی تاثیر مستقیم نهاد. واکاوی دقیق این بخش از تاریخ صدر اسلام آشکارکننده زوایای پنهان تلاش‌های گسترده و گروهی قریش برای کسب دوباره قدرت این‌بار در پوشش دین اسلام می‌باشد. روش این تحقیق که پس از بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای به انجام رسیده، توصیفی-تحلیلی خواهد بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reconsider the role of the Quraysh tribes in gaining power by emphasizing the conquest of Mecca to Saqifa

نویسنده [English]

  • roohollah Samad
PhD student, History of Ahl al-Bayt (AS), Al-Mustafa Al-Alamiyah Society، Afghanistan
چکیده [English]

After the conquest of Mecca and the defeat against the Prophet (PBUH), the Quraysh tribes changed their political approach in order to regain power.This change in the way they function within the Islamic society, especially in the period from the conquest of Mecca to the Saqifa, can be discussed.This article is responsible for examining the political situation of the Quraysh and the events that took place at this point in history.Despite the fact that the discussion of the events after the death of the Prophet (pbuh) is influenced by many backgrounds, including even the period before the resurrection, this period of history when the Quraysh were forced to accompany and surrender to the Prophet (pbuh) is a turning point in the history of Islam whose events had a direct impact on the fate of the Islamic Ummah.A careful analysis of this part of the early history of Islam reveals the hidden angles of the Quraysh's extensive and group efforts to regain power this time under the guise of Islam.The method of this research, which is done after using the library resources, will be descriptive-analytical.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quraysh
  • Caliphate
  • Prophet
  • BaniHashim. Saqifa

This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 http://creativecommons.org/licenses/by/4.0

  1. قرآن کریم

    نهج‌البلاغه

    1. ابن‌ابی‌الحدید، عزالدین (بی‌تا). شرح نهج البلاغۀ، قم، مکتبۀ آیۀ الله العظمی المرعشی النجفی.
    2. ابن‌اثیر، عزالدین (1433ق). اسدالغابۀ فی معرف الصحابۀ، بیروت، دارإبن حزم.
    3. __________ (1424ق). الکامل فی التاریخ، بیروت، نشر کتب السنۀ و الجماعۀ.
    4. ابن‌اعثم، احمد (1411ق). الفتوح، بیروت، دارالأضواء.
    5. ابن‌بکار، زبیر (1416ق). أخبار الموفقیات، قم، نشر منشورات الشریف الرضی.
    6. ابن‌حبیب بغدادی، محمد (بی‌تا). المحبر، بیروت، دارالآفاق الجدیدۀ.
    7. ابن‌حجر عسقلانی، شهاب‌الدین (1415ق). الإصابۀ فی تمییز الصحابۀ، بیروت، دارالکتب العلمیۀ.
    8. ___________________ (بی‌تا). فتح الباری شرح صحیح البخاری، بیروت، دارالمعرفۀ.
    9. ابن‌حجر هیثمی، احمد (1417ق). الصواعق المحرقۀ علی أهل الرفض و الضلال و الزندقۀ، بیروت، موسسۀ الرسالۀ.
    10. ابن‌حزم، علی بن احمد (بی‌تا). جمهرۀ أنساب العرب، بیروت، دارالکتب العلمیۀ.
    11. ابن‌حنبل، احمد (1421ق). مسند أحمد، بیروت، موسسۀ الرسالۀ.
    12. ابن‌خلدون، عبدالرحمان (1408ق). تاریخ ابن‌خلدون، بیروت، دارالفکر.
    13. ابن‌سعد، ابوعبدالله محمد (1421ق). الطبقات الکبیر، قاهره، مکتبۀ الخانجی.
    14. ابن‌هشام، عبدالملک (1410ق). السیرۀ النبویۀ، بیروت، دارالکتاب العربی.
    15. احتشامی‌نیا، محسن؛ علی‌مرادی، طاهره (1396). نقد و بررسی روایات اسباب نزول آیات آغازین سوره معارج، سفینه، شماره57.
    16. احمدی میانجی، علی (1431ق). مواقف الشیعۀ، قم، موسسۀ النشر الإسلامی.
    17. امام، سید جلال (1386ش). بررسی تعداد جمعیت حاضر در غدیر، تاریخ اسلام در آینه پژوهش، شماره4.
    18. امینی، عبدالحسین (1414ق). الغدیر فی الکتاب و السنۀ و الأدب، بیروت، موسسۀ الأعلمی للمطبوعات.
    19. بخاری، محمد بن اسماعیل (بی‌تا). صحیح البخاری، بیروت، دارالقلم.
    20. بلاذری، احمد بن یحیی (1417ق). انساب الأشراف، بیروت، دارالفکر.
    21. ترمذی، محمد بن عیسی (1395ق). سنن الترمذی، قاهره، شرکۀ مکتبۀ و مطبعۀ مصطفی البابی الحلبی.
    22. جمعی از نویسندگان (1393). تاریخ، دانش‌نامه جهان اسلام، بنیاد دائرۀ المعارف اسلامی.
    23. خطیب بغدادی، احمد بن علی (بی‌تا). تاریخ بغداد، بیروت ، دارالکتب العلمیۀ.
    24. دینوری، ابن‌قتیبۀ (1410ق). الامامۀ و السیاسۀ المعروف بتاریخ الخلفاء، بیروت، دارالأضواء للطباعۀ و النشر و التوزیع.
    25. ذهبی، شمس‌الدین (2004م). سیر أعلام النبلاء، بیروت، بیت الأفکار الدولیۀ.
    26. الرازی، فخرالدین (1420ق). التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، بیروت، دارإحیاء التراث العربی.
    27. سلیم، محمد نبی؛ وزیری، سید عباس (1393). از غدیر تا سقیفه نگاهی به مسئله جانشینی در واپسین ایام زندگانی پیامبر9 با تکیه بر آثار طبری و یعقوبی، فقه و تاریخ تمدن، شماره39.
    28. سمعانی، عبدالکریم (1382ق). الأنساب، حیدرآباد، مجلس دائرۀ المعارف العثمانیۀ.
    29. صدوق، ابن بابویه (1404ق). عیون أخبار الرضا، بیروت، مؤسسۀ الأعلمی للمطبوعات.
    30. طبرسی، فضل بن حسن (1415ق). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، موسسۀ الأعلمی للمطبوعات.
    31. طبری، محمد بن جریر (بی‌تا). تاریخ الأمم و الملوک، بیروت، دارالتراث العربی.
    32. طوسی، محمد بن حسن (بی‌تا). الغیبۀ، تهران، مکتبۀ النینوی الحدیثۀ.
    33. عباسی، علی‌اکبر (1391). نقش قبیله قریش در دور کردن حضرت علی7 از خلافت اسلامی، پژوهش‌نامه علوی، شماره2.
    34. عبدالکریم، خلیل (1997م). قریش من القبیلۀ إلی الدولۀ المرکزیۀ، بیروت، موسسۀ الإنتشار العربی.
    35. قاضی‌خانی، حسین (1396). جریان‌های فکری سیاسی مسلمانان در سال‌های پایانی عصر رسول خدا9 با تأکید بر مسئله جانشینی، سخن تاریخ، شماره25.
    36. قنوات، عبدالرحیم (1389). نزاع رهبری در جاهلیت و اسلام، مشهد، نشر صالح.
    37. مرتضی عاملی، سید جعفر (1428ق). الصحیح من سیرۀ النبی الأعظم، قم، دارالحدیث للطباعۀ و النشر.
    38. مسعودی، علی بن حسین (بی‌تا). التنبیه و الإشراف، قاهرۀ، دارالصاوی.
    39. مسلم، ابن حجاج قشیری (بی‌تا). صحیح مسلم بشرح الإمام النووی، بیروت، دارالفکر.
    40. مقریزی، احمد (بی‌تا). إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الحفدۀ و المتاع، بیروت، دارالکتب العلمیۀ.
    41. ________ (1370). النزاع و التخاصم فی‌مابین بنی‌امیه و بنی‌هاشم، با تحقیق حسین مونس، قم، نشر شریف الرضی.
    42. منتظری مقدم، حامد (1382ش). بررسی پیمان‌های عصر جاهلی همراه با رویکرد به حلف المطیبین و احلاف، ایلاف و حلف الفضول، تاریخ اسلام در آینه پژوهش، پیش شماره4.
    43. مونس، حسین (1408ق). تاریخ قریش، جدۀ، دارالسعودیۀ للنشر و التوزیع.
    44. واحدی، علی بن احمد (1411ق). أسباب نزول القرآن، بیروت، دارالکتب العلمیۀ.
    45. واقدی، محمد بن عمر (1404ق). المغازی، بیروت، نشر عالم الکتب.
    46. یعقوبی، احمد بن أبی‌یعقوب (بی‌تا). تاریخ الیعقوبی، بیروت، دارصادر.