Semantics of Visual Arts Terminology in the Early Islamic Centuries

Document Type : Original Article

Authors

1 Ph.D. student of comparative and analytical history of Islamic art, Faculty of Arts, Shahed University, Tehran, Iran

2 Department of Islamic Arts, Faculty of Arts, Shahed University, Tehran, Iran.

10.22034/skh.2023.16373.1429

Abstract

In the early Islamic centuries, Muslims used a variety of terms to describe the visual arts, which are recorded in early lexicographical sources. They often employed synonymous words to explain meanings without providing clear distinctions between them. Analyzing the meanings of these terms and paying attention to their differences can offer a clearer understanding of how Muslims in the early Islamic period perceived visual arts. This study investigates which terms were used in connection with the visual arts and how these terms were defined in early lexicons. What semantic differences existed among them? Terms such as barqash, tazwiq, raqsh, raqt, raqm, raqn, zukhruf, qarmat, naqsh, namsh, namq, namnama, and washi were used to represent the depiction of living beings. The findings show that some of these terms originally referred to images, while others initially had non-image meanings but were also applied to depict images. These terms can be categorized semantically according to their relation to imagery: in some, representing living beings predominates, while in others, meanings unrelated to depicting living beings—such as ornate decoration, pattern-making techniques, color quality, and intricacy—dominate. These terms were generally used in the sense of adorning and decorating, and since some types of decoration involved images of living beings, they gradually came to be used in the sense of representing living beings.

Keywords

Main Subjects


  1. قرآن کریم.

    1. ابن ‌اثیر جزری، مبارک‌ بن محمد‌ (1367ش). النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، تصحیح محمود محمد طناحى، قم، اسماعیلیان.
    2. ابن بابویه‌، محمد بن علی(1385ق). علل الشرائع، قم، داوری.
    3. _____ (1395ق). کمال‌ الدین‌، تحقیق علی‌ اکبر غفاری، تهران‌، دار الکتب الاسلامیة.
    4. _____ (1413). من لا یحضره الفقیه، تحقیق علی‌ اکبر غفاری، قم، موسسة النشر الاسلامی.
    5. ابن ‌درید، محمد بن حسن (1988). جمهرة اللغة، بیروت، دار العلم للملایین‏.
    6. ابن سیده، على بن اسماعیل‏ (1421). المحکم و المحیط الأعظم‏، بیروت، دار الکتب العلمیة.
    7. ابن فارس، أحمد (1404). مقاییس اللغة، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، قم، مکتب الاعلام الاسلامی‏.
    8. ابن منظور، محمد بن مکرم (1414). لسان العرب، بیروت، دار الفکر، دار صادر.
    9. ‏ازهرى، محمد بن احمد (1421). تهذیب اللغة، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
    10. اصبحی، مالک‌بن انس (1415). المدونة الکبرى، بیروت، دارالکتب العلمیة.
    11. الباشا، حسن (1966). الفنون الإسلامیة والوظائف على الآثار العربیة، القاهرة، دار النهضة العربیة.
    12. الحوت، محمود سلیم (1955). فی طریق المیثولوجیا عند العرب، الجامعة الامریکیة فی بیروت.
    13. برقی، احمد بن محمّد (1371ق). المحاسن، تحقیق سید جلال الدین محدّث، قم، دارالکتب الإسلامیة.
    14. پاکباز، رویین (1393ش). دایرة المعارف هنر، تهران، فرهنگ معاصر.
    15. جفری، آرتور (1383ش). واژه‌های دخیل در قرآن مجید، ترجمه فریدون بدره‌ای، تهران، توس.
    16. جوهری، اسماعیل بن حماد (1376ق). الصحاح، تحقیق احمد عبدالغفور عطار، بیروت، دارالعلم للملایین.
    17. خزّاز، علی بن محمد (1401).کفایة الاثر، تحقیق سید عبداللطیف کوه‌کمره‌ای، قم‌، بیدار.
    18. راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1412). مفردات ألفاظ القرآن‏، بیروت، دار القلم.
    19. زبیدی، محمد بن محمد (1414). تاج العروس‏، تحقیق علی شیری، بیروت، دار الفکر.
    20. طریحی، فخرالدین بن محمد (1375ش). مجمع البحرین‏، تصحیح احمد حسینى اشکورى، تهران، مرتضوی.
    21. طوسی، محمد بن حسن (1387ق). المبسوط فی فقه الإمامیة، تحقیق محمد باقر بهبودی، تهران، المکتبة المرتضویة.
    22. _____ (1407). تهذیب‌ الاحکام‌، به‌ کوشش‌ حسن‌ موسوی خرسان‌، تهران، دار الکتب الاسلامیة.
    23. _____ (1411). الغیبة، به‌ کوشش‌ عبادالله‌ طهرانی‌ و علی‌ احمد ناصح‌، قم‌، مؤسسة المعارف الإسلامیة.
    24. ظاظا، حسن (1990). السامیون و لغاتهم؛ تعریف بالقرابات اللغویة و الحضاریة عند العرب، بیروت، الدار الشامیة؛ دمشق، دارالقلم.
    25. علی بن جعفر (1409). مسائل علی بن جعفر و مستدرکاتها، قم، مؤسسة آل‌البیت علیهم‌السلام.
    26. فارس، بشر (1948). اصطلاحات عربیة لفن التصویر، القاهرة، مطبعة المعهد العلمی الفرنسی للآثار الشرقیة.
    27. فراهیدى، خلیل بن احمد (1409). العین‏، تحقیق مهدی مخزومی، ابراهیم السامرائی، قم، هجرت.
    28. قمی‌، علی‌ بن ابراهیم (1404). التفسیر، به کوشش طیب موسوی جزائری، قم، دار الکتاب.
    29. کلینی، محمّد بن یعقوب (1429). الکافی، قم، دار الحدیث.
    30. لیثی، على بن محمّد (1376ش) عیون الحکم، تحقیق حسین حسینی، قم، دار الحدیث.
    31. مرزبان، پرویز، و حبیب معروف (1392ش). فرهنگ مصور هنرهای تجسمی (معماری، پیکره‌سازی، نقاشی)، تهران، انتشارات سروش.
    32. مصطفوى، حسن‏ (1430). التحقیق فى کلمات القرآن الکریم‏، بیروت/ قاهره، دار الکتب العلمیة.
    33. مغربی، نعمان بن محمد (1385ق). دعائم الإسلام، به کوشش آصف فیضی، قم، مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام.
    34. الموسوعة الفقهیة (1412ق)، جلد 23، الکویت، وزرات الاوقاف والشئون الاسلامیة.
    35. نجاریان، ماجد (1425). «ظاهرة الترادف فی العربیة»، آفاق الحضارة الاسلامیة، العدد 14، 287 تا 306.

    نرم‌افزار

    * جامع الاحادیث نور (5/3)، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.