Investigating the causes of Sunni weakness In Khorasan from the fifth to the middle of the seventh century AH

Document Type : علمی ترویجی

Author

10.22034/skh.2021.6280.1051

Abstract

Sunni was the official and majority religion in Khorasan for six centuries. From the fifth century to the middle of the seventh, some factors weakened this religion. Identification and analysis of these factors is the subject of this article, which has been dealt with using historical, religious, rijal and class sources, literary and geographical books. The most important challenge for the Sunnis was the growth and spread of Shiism, which is a separate and independent category for discussion and research, and they will be dealt with the other causes in this article. Some external and internal factors have been effective in challenging and weakening the Sunnis. These factors mostly occurred in the second half of the fifth, sixth and seventh centuries. Sectarianism, Sunni conflicts with Shiism, and the emigration of ulema are internal factors, and external factors such as dependence on governments, the Ghazan invasion, and the Mongol invasion. Of course, the Mongol invasion accelerated the decline of the Sunnis in Khorasan.

Keywords


  ابن‌ ابی‌ الوفاء، عبدالقادر قرشی‌ حنفی‌ (1993 1413). الجواهر المضیه‌ فی‌ طبقات‌ الحنفیه‌، بی‌ جا، هجر، ج3.
ابن‌ ابی‌ یعلی‌، ابی‌ الحسین‌ محمد (بی­تا). طبقات‌ الحنابله‌، بیروت‌، دارالمعرفه‌، ، ج2.
  ابن‌ اثیر، عزالدین‌ علی ‌(بی­تا). کامل‌ تاریخ‌ بزرگ‌ اسلام‌ و ایران‌، ترجمه‌ عباس‌ خلیلی‌، ابوالقاسم‌ حالت‌، علی‌ هاشمی‌حائری‌، به‌ تصحیح‌ مهیار خلیلی‌، بی‌­جا، انتشارات‌ کتب‌ ایران‌، ج17و18و19و21و24و26.
ابن‌ جوزی‌، جمال‌ الدین‌ ابوالفرج‌ (1415/ 1995). المنتظم‌ فی‌ تواریخ‌ الملوک‌ و الامم‌، تحقیق‌ سهیل‌ زکار، بیروت‌، دارالفکر، ج10.
 ابن‌ خلدون‌، عبدالرحمن‌ بن‌ محمد (1362). مقدمه‌ ابن‌ خلدون‌، ترجمه‌ محمد پروین‌ گنابادی‌، بی‌ جا، انتشارات‌ علمی‌ و فرهنگی‌، ج2.
ابن‌­فندق، ابوالحسن‌ علی‌ بن‌ زید (1317). تاریخ‌ بیهق‌، تصحیح‌ احمد بهمنیار، بی‌ جا، بنگاه‌ دانش‌.
 انوری، اوحدالدین محمد (1364). دیوان انوری، به تصحیح سعید نفیسی، چاپ سوم، تهران، انتشارات سکه.
 
 بدیع‌ جوینی، منتجب الدین (1329). عتبه‌ الکتبه‌، تصحیح‌ محمد قزوینی‌ و عباس‌ اقبال‌، تهران‌، شرکت‌ سهامی‌چاپ‌.
بغدادی دمشقی، ابوالفرج (1376/ 1997). کتاب الذیل علی طبقات الحنابله، بیروت، دارالکتب العلمیه.
 بویل‌، ج‌. آ. (گرد آورنده‌) (1380). تاریخ‌ ایران‌ از آمدن‌ سلجوقیان‌ تا فروپاشی‌ دولت‌ ایلخانان‌ (پژوهش‌ دانشگاه‌کمبریج‌)، ترجمه‌ حسن‌ انوشه‌، ج‌ 5، تهران‌، امیر کبیر.
تویسرکانی‌، قاسم‌ (گردآورنده‌) (1338). نامه‌های‌ رشید الدین‌ وطواط‌، تهران‌، دانشگاه‌ تهران.
 جوزجانی‌، منهاج‌ الدین‌ سراج‌ (1342). طبقات‌ ناصری‌، تصحیح‌ عبدالحی‌ حبیبی‌ قندهاری‌، کابل‌، انجمن‌ تاریخ‌ افغانستان‌، ج1.
جوزجانی‌، منهاج‌ الدین‌ سراج‌ (1953). طبقات‌ ناصری‌، تصحیح‌ عبدالحی‌ حبیبی‌ قندهاری‌، لاهور، دانشگاه‌ پنجاب‌، ج‌ 2‌.
 جوینی‌، علاء الدین‌ عطاملک‌ (1329/ 1911). تاریخ‌ جهانگشای‌، تصحیح‌ محمد بن‌ عبدالوهاب‌ قزوینی‌، لیدن‌، مطبعه‌ بریل‌، ج‌ اول.
 حسینی‌، ابوالحسن‌ علی‌ بن‌ ناصر (1380). زبدة‌ التواریخ‌ اخبار امرا و پادشاهان‌ سلجوقی‌، رمضانعلی‌ روح‌ اللهی‌، تهران‌، انتشارات‌ ایل‌ شاهسون‌.
 خوافی، احمدبن جلال الدین محمد(1382). مجمل فصیحی، تصحیح محمود فرخ، مشهد، باستان.
 راوندی‌، محمد بن‌ علی‌ (1333). راحة‌ الصدور و آیة‌ السرور، به‌ تصحیح‌ محمد اقبال‌، تهران‌، کتابفروشی‌ علی‌ اکبر علمی.
 سبکی‌، تاج‌ الدین‌ ابی‌ نصر عبدالوهاب‌ بن‌ علی‌ (1383). طبقات‌ الشافعیه‌ الکبری‌، تحقیق‌، محمود محمد الطناحی‌ وعبدالفتاح‌ محمد الحلو، بی‌ جا، مطبعه‌ عینی‌ البابی‌ الحلبی‌ و شرکاء، ج 4 و7.
 صریفینی‌، ابواسحاق ابراهیم‌ بن‌ محمد (گردآورنده‌) (1403/ 1363). تاریخ‌ نیسابور المنتخب‌ من‌ السیاق، (تألیف‌ عبدالغافر فارسی‌)، قم‌، جماعة‌ المدرسین‌ فی‌ الحوزه‌ العلمیه‌ فی‌ قم‌ المقدسه‌.
 ظهیری‌ نیشابوری‌، ظهیرالدین‌ (1323). سلجوقنامه‌، تهران‌، کلاله‌ خاور.
 قزوینی‌ رازی‌، عبدالجلیل‌ (1358). نقض‌ بعض‌ مثالب‌ النواصب‌ فی‌ نقض‌ «بعض‌ فضائح‌ الروافض‌»، تصحیح‌ جلال‌ الدین‌ محدث‌تهران‌، انجمن‌ آثار ملی‌.
 لمبتون‌، آن‌. ک‌. س‌ (1372). تداوم‌ و تحول‌ در تاریخ‌ میانه‌ ایران‌، ترجمه‌ یعقوب‌ آژند، تهران‌، نشرنی.
 مادلونگ‌، ویلفرد (1377). فرقه‌های‌ اسلامی‌، ترجمه‌ ابوالقاسم‌ سری‌، بی‌ جا، انتشارات‌ اساطیر.
مادلونگ‌، ویلفرد (1375). مکتبها و فرقه‌های‌ اسلامی‌ در سده‌های‌ میانه‌، ترجمه‌ جواد قاسمی‌، مشهد، بنیاد پژوهشهای‌ اسلامی‌.
میکل‌، آندره‌ (1381). با همکاری‌ هانری‌ لوران‌، اسلام‌ و تمدن‌ اسلامی‌، ترجمه‌ حسن‌ فروغی‌، تهران‌، سمت‌، ج2.
 یافعی‌ الیمنی‌ المکی‌، ابی‌ محمد عبدالله‌ (1417/ 1997). مرآه‌ الجنان‌ و عبره‌ الیقظان‌، بیروت‌، دارالکتب‌ العلمیه‌، ج3.