The role of Ghezelbashan in determining the succession of Safavid kings from the establishment of Safavid to the end of the reign of Shah Abbas I (907-1038 AH)

Document Type : Original Article

Authors

Department of History, NajafAbad Unit, Islamic Azad University, NajafAbad, Iran

10.22034/skh.2021.10236.1186

Abstract

The issue of ‘king succession’ constitutes one of the key problems in the history of Iran as it could be denoted as one of the elements for political stability or instability of the governance. This was also a crucial issue in the powerful Safavid rule, which was established and lasted for around 230 years by availing itself of Sufi thoughts and the role played by Qizilbash. At different periods, especially up until the rule of Shah Abbas I, Safavid government confronted the succession crisis piqued by various factors. Inefficient succession mechanisms and multitudinous governance claimantsprovoked different forces, including Qizilbash, to engage in the succession process. With their pivotal role in incorporation of Safavid rule, Qizilbash made attempts to leave impacts on election of king and orientation of this trend aligned with their own interests. Such interpositions caused crises in the issue of king succession. With its descriptive-analytical method, the present research is aimed at providing reply to the questions “What was the role played by Qizilbash—as one of the most important centers of power in Safavid rule—in the issue of succession and arousal of crisis ensuing therefrom?” and “What were the upshots of this issue in the Safavid rule?” According to the findings of this study, Qizilbash—as the chief ingredient of establishment of governance—played pivotal parts in the issue of succession and the crises ensuing therefrom.

Keywords

References

  • آزاد ارمکی، تقی و جنادله، علی (1393). "پیکربندی نهادی مبتنی بر موازنه قدرت در جامعه سنتی ایران" مجله جامعه شناسی ایران، دوره15، شماره 3، صص64-29.
  • اباذرپور، ثریا (1396). "زندگی سیاسی قزلباش‌ها (نگاهی به قزلباش‌ها از زمان شیوخ صفوی تا شاه عباس اول) "، مجله رشد آموزش تاریخ، دوره 19، شماره2، صص59-48.
  • ابن بزاز اردبیلی، درویش توکل بن اسماعیل (۱۳۷۶). صفوة الصفا، چاپ دوم، به کوشش غلامرضا طباطبایی مجد، تهران: زریاب.
  • افوشته‌ای نطنزی، محمودبن هدایت‌الله (۱۳۵۰). نقاوه‌الآثار فی ذکر الاخیار، به اهتمام احسان اشراقی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
  • الحسینی، خورشاه بن قباد (1379). تاریخ ایلچی نظام شاه، تصحیح و تحشیه و اضافات محمدرضا نصیری، کوئیچی هانه‌‌دا، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
  • ایزدی، عباس و خزائی، محمد و حسنعلی برومند (1396). " قزلباش‌ها در نگاره‌های شاهنامه تهماسبی"، نشریه هنرهای زیبایی و تجسمی، دوره22، شماره 4، 52-43.
  • باستانی پاریزی، محمدابراهیم (1357). سیاست و اقتصاد عصر صفوی، تهران: صفی علیشاه.
  • ترکمان، اسکندربیگ (۱۳۸۲). تاریخ عالم آرای عباسی، به کوشش ایرج افشار، چاپ سوم، تهران: امیرکبیر.
  • ثواقب، جهانبخش؛ بازگیر، فروغ (1394) نقش شاملوها در تأسیس و تداوم دولت صفویه (984- 906ق.)؛ پژوهش های تاریخی ، سال هفتم شماره 1 (پیاپی 25)
  • جعفریان، رسول (1397). تاریخ قزلباشان صفوی در متون عربی، مجله مقالات و رسالات تاریخی، شماره 5، صص746-663.
  • حسنی، عطاالله (1395). قزلباش اصطلاح منفور عصر شاه اسماعیل زمینه‌های تاریخی پدیداری اصطلاح قزلباش و پی آمدهای ناشی از بکارگیری آن، شماره 77، صص114-69.
  • حسینی قمی، قاضی احمد (1363). خلاصه التواریخ، تصحیح احسان اشراقی، تهران: دانشگاه تهران.
  • خواند میر، امیرمحمود (1370). تاریخ شاه اسماعیل و شاه تهماسب صفوی، تصحیح محمد علی جراحی، تهران: گستره.
  • روملو، حسن‌بیگ (1357) : احسن التواریخ، به ‌تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران: بابک.
  • سعیدیان، غلامحسین. یوسفی، زهرا (1388). مرشدقلی خان استاجلو (عملکرد و سرانجام وی در دربار صفویه) ، نشریه مسکویه دانشگاه آزاد واحد شهر ری، سال سوم، شماره دهم، ص... ... .
  • سومر، فاروق (1371). نقش ترکان آناطولی در تشکیل و توسعه دولت صفوی، تهران: گستره.
  • سیوری، راجر (1383). ایران عصر صفوی، ترجمه کامبیز عزیزی، چاپ چهاردهم، تهران: مرکز.
  • شاردن، ژان (1345) : سفرنامة شاردن، ترجمة محمد عباسی، ج5، تهران: امیرکبیر.
  • شاملو، ولی قلی بن داوود قلی (1318). قصص الخاقانی، ج1، تصحیح سید حسن سادات ناصری، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  • صفت‌گل، منصور (1381). ساختار نهاد و اندیشه‌ی دینی در ایران عصر صفوی، چاپ اول تهران: موسسه خدماتی فرهنگی رسا.
  • صفوی، سید سلمان (۱۳۹۲). عرفان ثقلین (مبانی نظری و عملی عرفان و طریقت صفویه) ، با مقدمه سید حسین نصر، لندن: آکادمی مطالعات ایرانی لندن.
  • عقیلی، احمد (1395). تحلیل تاریخی عملکرد قزلباش‌ها قبل و بعد از تشکیل دولت صفوی، مجله پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام. شماره 18، 38-21.
  • غفاری قزوینی، قاضی احمد (بی‌تا). تاریخ جهان آرا، تهران، حافظ.
  • کامرانی‌فر احمد (1387). تکاپو‌های نظامی صفویان در امر رسیدن به قدرت (جنید، حیدر، اسماعیل) ، نشریه تاریخ ایران واسلام دانشگاه لرستان، سال دوم شماره چهارم، 62-41.
  • کمپفر، انگلبرت (1360). سفرنامة کمپفر، ترجمة کیکاووس جهانداری، تهران: خوارزمی.
  • مزاوی، میشل (۱۳۶8). پیدایش دولت صفوی، ترجمه یعقوب آژند، تهران: گستره.
  • معرفیون، زینب و بنی‌سعید، نوروز (1395). بررسی علل تاثیرگذار بر مقوله‌ی جانشینی در عصر صفویه، مجله رهیافت تاریخی دانشگاه اصفهان، شماره17، 91-114.
  • مولف ناشناس (1406 ق). جهانگشای خاقان، اسلام آباد: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان.
  • مولف ناشناس (۱۳۴۹). عالم آرای شاه اسماعیل، مقدمه و تصحیح اصغر منتظر صاحب، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
  • میراحمدی، مریم (1369). دین و دولت در عصر صفوی، تهران، امیرکبیر.
  • نویدی، داریوش (۱۳۸۶). تغییرات اجتماعی- اقتصادی در ایران عصر صفوی، ترجمه هاشم آقاجری، تهران: نی.
  • همایون کاتوزیان، محمدعلی (1390). نگاهی به ایران جامعه‌ی کوتاه مدت و سه مقاله دیگر، ترجمه عبدالله کوثری، چاپ اول، تهران: نی.
  • هینتس، والتر (1371). شاه اسماعیل صفوی، ترجمه کیکاووس جهانداری، چاپ دوم، تهران: علمی و فرهنگی.
  • هینتس، والتر (1362). تشکیل دولت در ایران، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران: خوارزمی.
  • یلفانی، رامین (1386). برآمدن و افول قزلباشها در عصر صفویه، پژوهش نامه تاریخ دانشگاه آزاد شهر ری، سال دوم، شماره7، صص137-123.
  • ویلم، فلور (1388). دیوان و قشون در عصر صفوی، ترجمه کاظم فیروزمند، تهران، نشر آگه.
10- Discourse of History
Volume 14, Issue 31 - Serial Number 31
Volume 14, Issue 31, Summer and Autumn 2020
September 2020
Pages 108-124

Files

Share

How to cite

Statistics