Examining the reflection of Jafar bin Abi-Talib, Jafar Tayyar (a.s.) in classical Persian poetry

Document Type : Original Article

Author

Associate Professor of Persian Language and Literature, University of Qom. Qom, Iran.

10.22034/skh.2024.19653.1568

Abstract

abstract
Jafar bin Abi Talib, who is known as Zul-Janahin and Tayyar, has a special position and important attributes that caused him to be noticed by Arab and non-Ajam poets from the very beginning, and the poets introduced him as a symbol of courage, worship and piety. They compare him in poetry. Therefore, in this article, with the descriptive-analytical method and the library method, Hazrat Jafar's image and attributes in Persian poetry have been investigated and analyzed. The following results were obtained from the examination of the subject: In addition to the fact that important Arab poets such as Hassan Thabit Ansari, Ka'b bin Malik wrote poems about him; In Persian poetry, his attributes have been noticed by the great poets of the Persian language, and famous poets such as Maulavi have written many verses about him in Masnavi and Ghazliat of Shams. Also, poets such as Sanai, Attar, Naser Khosro, Khajo and other great poets wrote poems about him or mentioned him in poems. The Holy Prophet's words about him, that instead of his two hands, God gave him two wings to fly in heaven, has made him famous as a pilot and Dhul-Janahin, and most themes and images of Persian poets are dedicated to this topic. Also, the confrontation between Jafar Tayyar and Jafar Tarar; Accompanying and comparing him with great men such as Hazrat Abbas, Imam Ali, Imam Hussein and other great men, as well as using the qualities of Hazrat Jafar in praise of Mamdouh, have been other poetic themes of poets.
Keywords: Jafar bin Abi Talib, Jafar Tayyar, Jafar Tarrar, Dhul-Janahin, Persian language poets.

Keywords

Main Subjects


  1. ابن هشام، ابو محمد عبدالملک(1375ه.ق). السیره النبویه. تحقیق: مصطفی السقاء و دیگران. بیروت: دارالوفاق.
  2. ابوالفرج اصفهانی، علی بن الحسین(1390). مقاتل الطالبین. ترجمه: سید هاشم رسول محلاتی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  3. ادیب الممالک فراهانی، محمد صادق(1355). تصحیح: وحید دستگردی. تهران: فروغی.
  4. ادیب صابر ترمذی، شهاب­الدین(1343). دیوان ادیب صابر ترمذی. تصحیح: محمد علی ناصح. تهران: علمی.
  5. استعلامی، محمد(1372). شرح مثنوی. تهران: زوار.
  6. امیر معزی، محمد بن عبدالملک(1393). دیوان اشعار. تصحیح و تعلیق: محمد رضا قنبری. تهران: زوار
  7. اوحدی مراغه­ای، رکن­الدین(1340)کلیات اوحدی مراغه­ای. تصحیح: سعید نفیسی. تهران: امیر کبیر.
  8. بیلقانی، مجیر­الدین(1358).دیوان مجیر­الدین بیلقانی. تصحیح: محمد آبادی. تبریز: موسسه تاریخ و فرهنگ ایران.
  9. ترکی شیرازی، محمد حسین آغولی(1384). دیوان ترکی شرازی. به اهتمام محسن حافظی کاشانی. تهران: صایب.
  10. حسینی، سید حسن(1383). گنجشک و جبرئیل. تهران: نشر افق.
  11. خواجوی کرمانی، کمال­الدین ابوالعطا(1336). دیوان خواجوی کرمانی. تصحیح: احمد سهیلی خوانساری. تهران: پاژنگ.
  12. سعد سلمان، مسعود(1364). دیوان مسعود سعد سلمان. مصحح: مهدی نوریان. اصفهان: کمال.
  13. سنایی غزنوی، مجدود بن آدم(1402). دیوان اشعار. به اهتمام پرویز بابابی. تهران: نگاه
  14. سیدنژاد، سیدرضی (1389). اسوه های جاویدان: سیری در زندگانی اصحاب وفادار پیامبر اکرم(ص)، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
  15. شهیدی، سیدجعفر(1382). شرح مثنوی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  16. شیخ صدوق، محمد بن علی (1425 ق). علل­الشرائع، ج۲، قم: مکتبه الحیدریه.
  17. صامت بروجردی، محمد باقر(1385). کلیات دیوان مدایح و مصایب صامت بروجردی. قم: مجتمع متوسلین به آل محمد.
  18. صغیر اصفهانی، محمد حسین(1335). دیوان قصاید و غزلیات صغیر اصفهانی. اصفهان:تایید.
  19. صفا، ذبیح­الله (1374). حماسه سرایی در ایران. تهران: فردوس.
  20. صفا، ذبیح­الله(1380). تاریخ ادبیات در ایران. تهران: فردوس.
  21. طبرسی، ابوعلی فضل بن حسن(1338ق). مجمع البیان، تصحیح و تعلیق: ابوالحسن شعرانی، تهران، انتشارات اعلمی.
  22. العاملی، سیدمحسن الامین(1403ق). اعیان الشیعه، ج4، بیروت: دارالتعارف.
  23. عطار نیشابوری، فریدالدین(1338). مصیبت نامه. تصحیح: نورانی وصال.تهران: زوار.
  24. عطار نیشابوری، فریدالدین(1397).دیوان عطار. مصحح مهران افشاری. تهران: نشر چشمه.
  25. علی بن ابی طالب (1374). نهج البلاغه، تحقیق: صبحی صالح. قم: مرکز بحوث اسلامی.
  26. عنصری بلخی، حسن بن احمد(1363).دیوان عنصری بلخی. تصحیح: سید محمددبیر سیاقی. تهران: سنایی.
  27. غزنوی، سید حسن(1362). دیوان اشعار. تصحیح: سید محمد تقی مدرس رضوی. تهران: اساطیر.
  28. فروزانفر، بدیع الزمان(1390)،احادیث و قصص مثنوی. ترجمه و تنظیم: حسین داوودی. تهران: امیرکبیر.
  29. فریومدی، ابن یمین(1344).دیوان اشعار، به اهتمام حسینعلی باستانی راد. تهران: سنایی.
  30. فیاض لاهیجی، عبدالرزاق(1380). دیوان اشعار. تصحیح: امبر بانو کریمی. تهران: دانشگاه تهران.
  31. قاسم انوار، سید امیر(1337). کلیات قاسم انوار تبریزی. تصحیح: سعید نفیسی. تهران: کتابخانه سنایی.
  32. قرشی بنابی، علی‌اکبر(1377). مفردات نهج البلاغه، مصحح: محمد حسین بکایی. تهران: نشر مرکز فرهنگی نشر قبله.
  33. قطران تبریزی، ابو منصور(1402).کلیات دیوان قطران تبریزی. تصحیح و مقدمه: محمود عابدی و مسعود جعفری. تهران: سخن و فرهنگستان زبان فارسی.
  34. قوامی رازی، بدرالدین(1334). دیوان شرف الشعرا بدرالدین قوامی رازی. به اهتمام میر جلال الدین حسینی(محدث).تهران: سپهر.
  35. کمال­الدین اسماعیل، اسماعیل بن محمد(1395). دیوان اشعار. تصحیح: احمد بهشتی شیرازی.تهران: روزنه.
  36. مجد همگر، مجد الدین هبه الله(1375). دیوان مجد همگر. به اهتمام احمد کرمی.تهران: ناشرما .
  37. مولوی، جلال الدین(1371).کلیات شمس تبریزی، تصحیح: بدیع الزمان فروزانفر. تهران: نگاه.
  38. ناصر خسرو، ابو معین ناصر(1393). دیوان حکیم ناصر خسرو. تصحیح: مجتبی مینوی و مهدی محقق. تهران: دانشگاه تهران.
  39. نیّر تبریزی، محمد تقی(1388). دیوان نیّر تبریزی. تصحیح: بهروز ثروتیان. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
  40. واقدی، محمد بن عمر(1989م). المغازی، تحقیق: مارسدن جونز. ج2، بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات.
  41. واقدی، محمد بن عمر(1362). المغازی. برگردان: محمود مهدوی دامغانی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  42. وفایی شوشتری، ملا فتح الله(1378). دیوان اشعار. تصحیح: مهدی آصفی. تهران: نشر جمهوری.

سایتها:

ganjoor.net/khajoo/divan.

ganjoor.net/saghir/divan.

https://ganjoor.net/moulavi/shams/ghazal.

بهرامیان، علی( 6/8/1398).«جعفربن ابی طالب». سایت مرکز دایره المعارف  بزرگ اسلامی: https://www.cgie.org.ir/fa/article/223327

جعفری، علی(28/2/1403).«جعفر بن ابی­طالب»، سایت ویکی شیعه: https://fa.wikishia.net/view

سامانی،سید محمود و احمد خامه یار(31/5/1401). «جعفر بن ابی­طالب»،سایت تبیان: http://www.tebyan.net