مخالفان عزیمت سیّدالشهداء(ع) به کوفه در آینه آمار و أرقام

نوع مقاله : علمی ترویجی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا تاریخ و تمدن اسلامی دانشگاه معارف اسلامی

2 استادیار گروه تاریخ دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

3 دانشجوی دکتری دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

10.22034/skh.2021.5249

چکیده

پس از آنکه سیّدالشهداء(ع) نامه مسلم­ بن عقیل مبنی بر مناسب بودن شرایط کوفه برای سفر به آن شهر را دریافت کرد، تصمیم گرفت مکه را ترک گفته و به عراق رود. بالا بودن مجموع آمار مخالفان عزیمت امام(ع) به کوفه در منابع شیعی و اهل­سنت، قابل تأمل است. درستی یا نادرستی تعداد این مخالفت­ها و اینکه نوع مخالفت آنان با اصل قیام بوده یا با شیوه قیام، سوال تحقیق پیش­رو با روش توصیفی _ تحلیلی است. پژوهش حاضر ضمن بهره­گیری از شواهد و قرائن مختلف تاریخی و نیز شناخت نوع مخالفت­ها، به بازخوانی اخبار پرداخته و تحذیرکنندگان را در قالب دو گروه ناصحان و مخالفان سیاسی قابل تقسیم­­بندی می­داند. همچنین، تصحیف و خَلط نام افراد با یکدیگر؛ تکثیر یک سخن و نسبت دادن آن به افراد دیگر؛ جعل خبر برای زیر سؤال بردن قیام امام(ع) و نداشتن خاستگاه معتبر برای بعضی از این مخالفت­­ها را، از جمله عوامل افزایش شمار ناصحان و مخالفان می­داند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The opponents of Sayyid al-Shuhada', Imam al-Husayn's (AS) Departure from Mecca to Kufa According to Figures and Data

نویسندگان [English]

  • Mohammad mohammadifar 1
  • Zahra Ruhollahi amiri, 2
  • Ebrahim goodarzi 3
1 Ph.d. student of history and civilization, of moaref university
2 Assistant professor, department of history, baqerul uloom university
3 Ph. D. student of History of Islam,Baqir al-Olum University
چکیده [English]

a

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sayyid al-Shuhada'
  • Opponents
  • Advisors
  • Mecca
  • Kufa

مراجع

  1. قرآن کریم
  2. ابن ابی الحدید، عبدالحمید بن هبة الله(1404). شرح نهج البلاغة، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی(ره).
  3. ابن اثیر، علی بن محمد(1385ق). الکامل فی التاریخ، بیروت: دارالصادر.
  4. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی(1412). المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، تحقیق محمد عبد القادر عطا و مصطفى عبد القادر عطا، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  5. ابن حمزه، عماد الدین طوسی(1419). الثاقب فی المناقب، قم: انصاریان.
  6. ابن­ سعد، محمد بن ­سعد(1418). الطبقات ­الکبری، بیروت: دارالکتب ­العلمیة.
  7. ابن طاووس، علی بن موسی(1348). الملهوف علی قتلی الطفوف، تهران: جهان.
  8. ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله(1412). الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، تحقیق على محمد البجاوى، بیروت‏: دارالجیل.
  9. ابن عبدالوهاب، حسین بن عبدالوهاب(بی تا). عیون المعجزات، قم: مکتبة الداوری.
  10. ابن عدیم، عمر بن احمد(1408). بغیة الطلب فی تاریخ الحلب، تحقیق سهیل زکّار، دمشق: موسسة البلاغ.
  1. ابن عدیم، عمر بن احمد(1423). ترجمه الامام الحسین(ع)، قم: دلیل ما.
  2. کلینی، محمد بن یعقوب(1362). الکافی، تهران: اسلامیّه.
  1. ابن عساکر، علی بن حسن(1415). تاریخ مدینة دمشق، تحقیق علی شیری، بیروت: دارالفکر.
  2. ابن قتیبة، عبدالله بن مسلم(1410). الإمامة و السیاسة، تحقیق علی شیری، بیروت: دارالاضواء.
  3. ابن قولویه، جعفر بن محمد(1356). کامل الزیارات، نجف: دارالمرتضویة.
  4. ابن کثیر، اسماعیل  بن عمر(بی تا). البدایة و النهایة، بیروت: دارالفکر.
  5. ابن نما، جعفر بن محمد(1406). مثیرالاحزان، قم: مدرسة الامام المهدی(عج).
  6. ابن­اعثم، احمد (1411). الفتوح، تحقیق علی شیری، بیروت: دارالاضواء.
  7. اصفهانی، علی بن حسین(بی تا). مقاتل الطالبیین، بیروت: دارالمعرفة.
  8. بلاذری، احمد بن یحیی(1417). انساب­ الأشراف، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلى، بیروت: دارالفکر.
  9. جعفریان، رسول(1386). تأملی در نهضت عاشورا، قم: اعتماد.
  10. جمعی از نویسندگان(1428). مع الرکب الحسینی، قم: تحسین، ج3، ص190.
  11.  حسینی، عبدالله(1388). معرفی و نقد منابع عاشورا، قم: انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  12. حموی، یاقوت بن عبدالله(1995م). معجم البلدان، بیروت: دارالصادر.
  13. خصیبی، حسین بن حمدان(1419). الهدایة الکبری، بیروت: البلاغ.
  14. خوارزمی، موفق بن احمد(1423). مقتل الحسین(ع)، قم: انوار الهدی.
  15. دینوری، ابوحنیفه(1368ش). الاخبارالطوال، قم: منشورات الشریف الرضی.
  16. ذهبی، محمد بن احمد(1409). تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام، بیروت: دارالکتاب العربی.
  17. راوندی، سعید بن هبة الله(1409). الخرائج و الجرائح، قم: موسسة الامام المهدی(عج).
  18.  رنجبر، محسن(1389). جریان شناسی تاریخی قرائت­ها و رویکردهای عاشورا از صفویه تا مشروطه(با تأکید بر مقاتل)، قم: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
  19. سبط بن جوزی، یوسف بن قز اوغلى‏(1418). تذکرة الخواص، قم: منشورات شریف رضی.
  20. صادقی، مصطفی(1395). تصحیح و منبع شناسی کتاب الملهوف سید بن طاووس، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  21. صحتی سردرودی، محمد(1386). تحریف شناسی عاشورا و تاریخ امام حسین(ع)، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل.
  22. صدوق، محمد بن علی بن بابویه(1362). الخصال، قم: انتشارات جامعه مدرسین.
  23. صدوق، محمد بن علی بن بابویه(1376). الأمالی، تهران: کتابچی.
  24. صدوق، محمد بن علی بن بابویه(1378ق). عیون اخبار الرضا(ع)، تهران: نشر جهان.
  25. طبری، محمد بن ابوالقاسم(1383ق). بشارة المصطفی لشیعة المرتضی، نجف: المکتبة الحیدریة.
  26. طبری، محمد بن­ جریر(1387ق). تاریخ الامم و الملوک، بیروت: دارالتراث.
  27. طبری، محمد بن جریر(1413). دلائل الامامة، قم: البعثة.
  28. طبری، محمد بن جریر(1427). نوادر المعجزات، قم: دلیل ما.
  29. طوسی، محمد بن حسن(1348). اختیار معرفة الرجال، مشهد: دانشگاه مشهد.
  30. طوسی، محمد بن حسن(1411). الغیبة، تحقیق عبادالله تهرانی و علی احمد ناصح، قم: دارالمعارف الاسلامیة.
  31. طوسی، محمد بن حسن(1414). الأمالی، قم: دارالثقافة.
  1. مزّی، جمال الدین یوسف(1413). تهذیب الکمال فی اسماء الرجال، تحقیق بشار عواد معروف، بیروت: موسسة الرسالة.
  2. مسعودی، علی بن حسین(1384). اثبات الوصیة، قم: انصاریان.
  3. مسعودی، علی بن حسین(1409). مروج الذهب، قم: دارالهجرة.
  4. مطهری، مرتضی(1387). مجموعه آثار(حماسه حسینی)، تهران: انتشارات صدرا.
  5. مفید، محمد بن محمد بن نعمان(1413). الاختصاص، تحقیق علی اکبر غفاری و محمود محرمی زرندی، قم: کنگره شیخ مفید.
  6. مفید، محمد­ بن محمد(1413). الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم: کنگرة شیخ مفید.
  7. میلانی، علی(1390). ناگفته هایی از حقایق عاشورا، قم: نشر الحقایق.
  8. ناصری داوودی، عبدالمجید(1385). انقلاب کربلا از دیدگاه اهل سنت، قم: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
  9. یعقوبی، احمد بن أبی یعقوب(بی تا). تاریخ الیعقوبی، بیروت: دارصادر.
  10. یوسفی غروی، محمد هادی(1417). وقعة الطف، قم: انتشارات جامعه مدرسین.
نشریه سخن تاریخ
دوره 13، شماره 30 - شماره پیاپی 30
دوره و شماره: دوره 13، شماره 30، پاییز و زمستان 1398
مهر 1398
صفحه 70-96

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار