ریاضی از شاخه‌های دانش موردعلاقه ایرانیان، قبل از اسلام است. توجه به ریاضی بعد از اسلام و در پرتو آموزه‌های دینی با فراز بیش‌تری ادامه یافت اما با فرودهایی نیز همراه شد، موضوعی که کم‌تر به نقش دولت‌ها و دیگر عوامل در چنین اتفاقی، توجه شده است. لذا چرایی فرازها و فرودهای علم ریاضی، هم‌چنان مسأله پیش‌روی ماست بنابراین، این مقاله در پی پاسخ به این سؤال است که سیر و علل اوج‌گیری و افول‌گرایی علم ریاضی در قرن چهارم تا نهم چگونه است؟(سؤال) در تاریخ حیات علمی ایران هرگاه شرایط سیاسی و اجتماعی فراهم بود، دانش‌های عقلی چون ریاضی رشد سریعی داشت. در عوض با جبرگرایی و ناامنی‌های اجتماعی، دچار افت و افول می‌شد. (فرضیه) نوشتار حاضر، به دنبال تصویرگری نقش ایرانیان در علم ریاضی به تأثیر از اسلام و تصویرسازی تأثیر نامطلوب رکود علم ریاضی به دلیل دور شدن حکومت و ملت از دین است (هدف) که به شیوه توصیفی- تحلیلی و مطالعه تاریخی- سیاسی موردبررسی قرار می‌گیرد. (روش) حاصل آن، کشف رابطه معنادار بین هویت جبرستیزی ایرانیان با رشد علم ریاضی و آگاهی از پیوند بین جبرگرایی حکومت‌ها و فرود علم ریاضی است. (یافته)
)